Victor Hugo’nun “Bir İdam Mahkumunun Son Günü” adlı eseri, Fransız yazarın kişisel hayatında yaşadığı derin toplumsal çatışmaların bir yansıması olarak ortaya çıkmış. Hugo, bu kitabı 1829 yılında yazmış ve eserin temel amacı, dönemin Fransa’sında sıkça uygulanan idam cezasını sorgulamak olmuş. Victor Hugo, eserle hem bireysel bir trajediyi hem de idam cezasının insanlık dışı yönlerini ele alarak, adalet sistemini köklü bir eleştiriye yağmuruna tutmuş.
Victor Hugo’nun çocukluk döneminde babası bir Napolyon subayı olarak görev yapmış ve genç Hugo, babasının Fransa’daki askeri görevleri nedeniyle birçok toplumsal adaletsizliğe şahit olmuştur. Bu gözlemler ve kişisel deneyimler, onun yaşamı boyunca sosyal adalet, insan hakları ve devletin birey üzerindeki baskıcı gücü üzerine düşünmesine zemin hazırlamıştır.
Victor Hugo’nun Bir İdam Mahkumunun Son Günü adlı eseri, adından da anlaşılacağı üzere bir mahkûmun idam edilmeden önceki son gününü konu ediniyor. Yazarın bu kısa ama derin eseri, okuyucuyu adalet sistemi, insan hakları ve ölüm cezası üzerine düşünmeye davet ediyor.
Roman, isimsiz bir mahkûmun perspektifinden anlatılıyor. Bu kişi, işlediği suçtan dolayı idama mahkûm edilmiş, fakat suçu ya da nasıl bir insan olduğu eserin odak noktası değil. Hugo, bu karakter üzerinden yalnızca bir insanın ölüm karşısındaki ruhsal durumunu ve insanın içsel hesaplaşmalarını gözler önüne seriyor. Mahkûmun son saatlerinde yaşadığı çaresizlik, pişmanlık, korku ve umut kırıntıları, okuru derinden sarsan bir gerçeklikle işlenmiş.
Mahkûmun, idam edileceği gün boyunca yaşadıklarına tanık olurken, onun aklında dönen düşünceleri, pişmanlıkları ve hayatla vedalaşma sürecini içten bir şekilde hissediyorsunuz. Özellikle, ailesiyle ve sevdikleriyle ilgili anıları, hayattan kopma sürecinin ne kadar ağır ve acı verici olduğunu gözler önüne seriyor. Bu noktada, Hugo’nun topluma ve adalet sistemine yönelik eleştirileri oldukça belirginleşiyor. Roman boyunca, ölüm cezasının yalnızca bir bedensel ceza olmadığını, aynı zamanda insanın ruhsal bütünlüğünü parçalayan bir süreç olduğunu hissediyorsunuz.
Eserin dili oldukça yalın, fakat içerdiği duygusal derinlik ve felsefi sorgulamalar eseri güçlü kılmış. Victor Hugo, mahkûmun içsel dünyasını tüm sadeliği ile sunarak okuru sadece bir hikayeye değil, bir vicdan muhasebesine sürüklüyor. İdamın bireysel ve toplumsal etkileri üzerine düşündürürken, bir yandan da insanın varoluşsal acılarına dokunuyor.
Sonuç olarak, Bir İdam Mahkumunun Son Günü oldukça etkileyici bir hikaye. Her ne kadar kısa bir eser olsa da, içerdiği yoğunluk ve Hugo’nun ölüm karşısındaki insana dair duyarlılığı, kitabın hafızamda uzun süre durmasına neden olacak gibi. Özellikle, yazarın edebi dili ve karakterin içsel monologları, bu eseri sıradan bir idam hikayesinden çok daha öteye taşıyor.