Ferenc Molnár’un 1906’da kaleme aldığı “Pal Sokağı Çocukları”, çocukluğun en saf duygularını, dostluk ve fedakarlık gibi evrensel temaları öyle güzel işleyen bir eser ki, sayfalarını okumaya başladığınız anda sizi kendine çekiyor. Budapeşte’nin dar ve kalabalık sokaklarında oynayan çocukların kendi aralarındaki hiyerarşi, belirledikleri kurallar ve aralarındaki sıkı dostluk bağı, kitabı okurken insanın yüreğine işleyen bir sıcaklık yaratıyor.
Okuduğumda, adeta o sokaklarda, küçük bir grup çocuğun kendi dünyalarını korumak için gösterdikleri cesareti ve birbirlerine olan bağlılıklarını yaşadım. Grup lideri Boka’nın düzeni sağlama çabaları, çocukların birbirlerine olan sadakati, en küçükleri olan Nemeçek’in, zor şartlar altında dahi cesaretini ortaya koyması, insanın ruhuna dokunan o ince ama derin acıyı ve güzelliği barındırıyor. Nemeçek karakteri hikayede aslında yaşamın en gerçek ve dokunaklı yönlerinden birini anlatıyor. Bunun altında yazarın savaşlarla büyümüş olması da yatıyor olabilir.
Kitabın Türkçeye ilk çevirisi 1944 yılında yapılmış, 2009’dan itibaren ise Tarık Demirkan’ın çevirisiyle Yapı Kredi Yayınları aracılığıyla okurlarla buluşması, eserin ne denli evrensel ve zamansız olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. Her ne kadar hikaye, erken 20. yüzyıl Macaristan’ında geçse de, içindeki dostluk, vatan sevgisi ve adalet duygusu bugünümüzde de yankı buluyor. Bu yönüyle “Pal Sokağı Çocukları”, sadece çocuklar için değil, her yaştan insanı derinden etkileme potansiyeline sahip bir kitap.
Kitabı okurken, geçmişin izleriyle günümüz arasında bir köprü kurulduğunu hissediyorsunuz. Oyun sahaları, sokaklarda yankılanan kahkahalar, dostluk ve fedakarlık öyle canlı bir şekilde betimlenmiş ki, her satırında kendi çocukluk anılarınızı canlandırabilir. Bir yandan hüzün, diğer yandan umut dolu bu hikaye, insanın içindeki masumiyeti ve yürekten gelen bağlılığı yeniden hatırlatıyor.
“Pal Sokağı Çocukları”, yalnızca edebi bir eser değil; aynı zamanda, her yaşta insanın içinde saklı kalan o küçük çocuğu uyandıran, kalpte derin izler bırakan bir deneyim. Okurken, yeniden çocuk olmanın, dostluğun ve sevginin ne kadar değerli olduğunu bir kez daha anlıyorsunuz.